Kitap Yorumu: Çin Masalları - R. Wilhelm


Kitabın adı: Çin Masalları
Kitabın yazarı: R. Wilhelm
Kitabın yayınevi: Karakarga
Kitabın çevirmeni: Servin Sarıyer
Kitabın sayfa sayısı: 251
Kitabın basım yılı: 2019
Çin Masalları içerisinde 35 tane masal barındırıyor. Bu masallar Çinli akademisyen R. Wilhelm’in 1921’de yayımladığı “Çin Masalları” adlı eserinden 74 masal arasından seçilmiş. Kitaba ilk bakışta kapağında Çin’in önemli sembolleri arasında olan ‘Yin-Yang’i, kitapta sonradan masallarda bolca karşımıza çıkacak ‘ejderha’ ve ‘kaplan’ figürlerini görüyoruz. Bu sembollerin altında da “En ileri giden ok, en geri çekilen yaydan çıkar,” diye Çinlilere ait olduğunu düşündüğüm bir atasözü var. Kapak tasarımı, seçilen semboller ve kitap içi süslemeler açıkçası benim çok hoşuma gitti. Kitaptan beklentilerim Çin kültürüne dair bilgiler almak, çocuklarını nasıl masallarla büyüttüklerini görmek ve bizim kültürümüzdeki masallarla karşılaştırmaktı. Gelin bunları hep beraber inceleyelim.

Öncelikle Çin kültürünü burada birkaç cümleye sığdıramayacağım inkâr edilemez bir gerçek, iki yüz elli bir sayfalık bir masal kitabından da bir kültürü tamamen ele alıp eleştirmek de hiç doğru olmayacağı için dikkatimi çeken ufak tefek unsurlar üzerinden gideceğim. Kitaba genel olarak baktığımda bence yetişkinlerin de, çocukların da okuyabileceği bir kitap. Hatta ebeveynseniz alıp çocuğunuza okuyabilirsiniz bence. Hem sizin hem de çocuğunuzun kitaptan zevk alacağını düşünüyorum. İçinde ilginç hikayeler (kedi ve köpeğin ilk kavgasını ve neden birbirleriyle anlaşamadığını anlatan gibi) var ve birçoğu gerçekten sürükleyici. Öğrendiğim şeylerden bahsedecek olursam bir masaldan ikiye bölünmüş saç tokası veya mücevherin âşıkların sembolü olduğunu öğrendim. Bu nesnelerin her biri âşıkların bir yarısını taşıyor yani. Ayrıca fabl türü anlatılara Çin kültüründe pek sık rastlanılmıyormuş, kitapta da böyle yerleri Çinlilere özgü geleneksel yorumla aktarılmış halinde görüyoruz. Yani daha önce bildiğimiz ama Çin kültürüyle harmanlanmış masallar da karşımıza çıkıyor.

Okuduğum 35 tane Çin Masalları’nda dikkatimi çeken bazı şeyler:
-Ejderhaların ve tanrıların masallarda çok sık yer alması ve ejderhaların genel olarak karakterlerinin birbirine benzemesi. Ayrıca kitapta bulunan insan/ejderha vs. gibi karakterlerin de isimleri birbirine benzediği için (aslında Çin kültürüne çok yakın olmadığım ve bu yüzden isimlere aşinalığım olmadığı için) bazı yerleri tekrar tekrar okumak zorunda kaldım. Olsun, okuduğum masalı daha iyi anlamamı sağladı.
-Bazı masallar birbirine çok benziyordu. Bunun dışında bazı masallar bizdeki (ya da Batı’daki) masallara çok benziyordu (yukarda bahsettiğim gibi)
-Bazı masallardan pek bir ders çıkaramıyorsunuz mesela “Wu-Lian Dağı’nın Ruhu” masalı. Ayrıca kitapta iki sayfalık da, birkaç sayfalık da masallar var. Ancak genel olarak Çin masalları öyle çok uzun veya çok kısa değil.
-Bazı masalların konusu ve/veya verdiği ders çok hoşuma gitti. Bu masallar içinde bazen sabırlı olmayı, bazen de sadık olmayı öğütleyenler var. Bunlarda insana bu tür davranışların kişiye ne gibi iyilikler getireceğinden bahsediliyor. Masallar bazen de iyi kalpli olmayı öğütlüyor ve iyilik yapanın genelde bu iyiliğin karşılığını bir şekilde alacağını ve hep mutlu olacağını gösteriyor, kötülük yapanın da kötülükle. Yani hiçbir şey karşılıksız kalmıyor.
-Bazı masallarda açgözlü olmayıp, mütevazı olmanın ve/veya elindekiyle yetinmenin/mutlu olmanın ve elindeki şeyin kıymetini bilmenin ne kadar önemli olduğu anlatılıyor. Açıkçası bu tür masallar insanın en büyük günahlarının arasında “açgözlülük” ve “hep fazlasını istemek” olduğunu düşündüğüm için benim daha çok hoşuma gitti.
-Bazı masallarda da kibirli ve/veya acımasız olmamak, alçakgönüllü olmak öğütleniyordu. Ayrıca kibirli ve/veya acımasız olunca bir insanın başına neler gelebileceği anlatılıyordu.
-Bazı masallarda mantık hataları veya abartılar var ama bunlar “masal” olduğu için son derece normal.
Eğer farklı kültürle merakınız varsa, onların masallarını okumak size cazip geliyor ve biraz da yaratıcılığınızı, hayal gücünüzü kullanmak istiyorsanız size bu kitabı önerebilirim. Ama ne farklı kültürlere ne de özellikle Çin kültürüne bir ilginiz yoksa kitap sizi sıkacağı için önermiyorum. Eğer mantık hatalarını kaldıramıyorsanız ve genel olarak masal okumaktan pek haz etmiyorsanız okumamanız daha iyi olabilir. Yine de ben merakınız olsun olmasın, alıp bu kitabı okuduğunuzda eğleneceğinizi düşünüyorum.

Kitaba verdiğim puan: 7/10









Yorumlar